7524 Sayılı Vergi Kanunları İle Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun 02/08/2024 tarihli ve 32620 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. Anılan Kanun ile vergi kanunlarında yapılan düzenlemelere/değişikliklere aşağıda yer verilmiştir.

1)             7524 sayılı Kanunun 1’inci maddesi ile 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 22/A maddesinin birinci fıkrasının (1) numaralı bendinde yer alan “her türlü ödemelerde,” ibaresi “her türlü ödemelerde (mahkeme kararları ve icra dairelerinin ödeme veya icra emirleri üzerine yapılacak ödemeler dâhil),” şeklinde değiştirilmiştir. Yapılan değişiklikle, 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununa tabi kamu idareleri ile bu idarelere bağlı döner sermaye işletmelerinin her türlü ödemelerinde vadesi geçmiş borcun bulunmadığına ilişkin belge aranılması zorunluluğunun kapsamı “mahkeme ilamları ve icra emirleri üzerine yapılacak ödemeleri” de kapsayacak şekilde genişletilmiştir. Söz konusu değişiklik Kanunun yayımı tarihi (02/08/2024) itibarıyla yürürlüğe girmiştir.

2)             193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun “Muaflık ve İstisnalar” başlıklı ikinci kısmının üçüncü bölümünün başlığı “Diğer Muaflık ve İstisnalar” şeklinde değiştirilmiş ve mülga 17’nci maddesi “Hizmet erbabına pay senedi verilmek suretiyle sağlanan menfaatlerde ücret istisnası:” başlığıyla yeniden düzenlenmiştir. Buna göre; Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca belirlenen kriterlere göre teknogirişim şirketi niteliğini haiz işverenlerce hizmet erbabına bedelsiz veya indirimli olarak verilen ve ücret niteliğinde kabul edilen pay senetlerinin, verildiği tarihteki rayiç değerinin o yıldaki bir yıllık brüt ücret tutarını aşmayan kısmı gelir vergisinden istisnadır. Şu kadar ki, hizmet erbabı tarafından bu şekilde iktisap edilen pay senetlerinin; iktisap tarihinden itibaren üç tam yıl içerisinde elden çıkarılması halinde istisna edilen verginin tamamı, dört ila altı yıl içerisinde elden çıkarılması halinde istisna edilen verginin %75’i, yedi ila on iki yıl içerisinde elden çıkarılması halinde istisna edilen verginin %25’i, vergi ziyaı cezası uygulanmaksızın gecikme faizi ile birlikte işverenden tahsil edilir. Bu şekilde istisna nedeniyle zamanında alınmayan vergilere ilişkin zamanaşımı süresi, hizmet erbabına bedelsiz veya indirimli olarak verilen pay senetlerinin hizmet erbabı tarafından elden çıkarıldığı tarihi takip eden takvim yılı başından itibaren başlar. Söz konusu düzenleme Kanunun yayımı tarihi (02/08/2024) itibarıyla yürürlüğe girmiştir.

3)             193 sayılı Kanunun mülga 69’uncu maddesi “Ticari ve mesleki kazançlarda günlük hasılat tespiti ve gelir vergisi matrahının belirlenmesi:” başlığıyla yeniden düzenlenmiştir. Yapılan düzenleme uyarınca; ticari veya mesleki faaliyetleri nedeniyle mükellef olanlara yönelik, Vergi Usul Kanununun 127 nci maddesi kapsamında günlük hasılat tutarlarını tespit etmek amacıyla bir ayda üçten, bir takvim yılında on ikiden az olmamak kaydıyla bu madde hükümlerine göre işlem tesis edilmek üzere yoklama yapılabilir. Birinci fıkra kapsamında İdarece yapılan yoklamalar sonucu tespit edilen günlük hasılat tutarları ortalamasından hareketle aylık hasılat tutarı hesaplanır. Bu şekilde tespit edilen aylık hasılat tutarlarının toplamı, tespit yapılan ay sayısına bölünmek suretiyle aylık ortalama hasılat tutarı belirlenir. Aylık ortalama hasılat tutarı, faaliyette bulunulan ay sayısı ile çarpılmak suretiyle mükelleflerin ilgili takvim yılı hasılatları tespit edilir. İkinci fıkra kapsamında tespit edilen hasılat tutarları ile;

a) Bilanço esasına göre defter tutanlar için ilgili takvim yılına ait gelir tablosunda yer alan brüt satış tutarı,

b) İşletme hesabı esasına göre defter tutanlar için ilgili takvim yılına ait işletme hesap özetinde yer alan dönem içinde elde edilen hasılat tutarı,

c) Serbest meslek kazanç defteri tutanlar için ilgili takvim yılına ait serbest meslek kazanç bildiriminde yer alan gayrisafi hasılat tutarı, arasındaki fark %20’den fazla olan mükellefler Vergi Usul Kanununun 370 inci maddesi kapsamında izaha davet edilir ve izahın değerlendirilmesi mezkûr madde hükmüne göre yapılır.

Bu madde hükümleri kurumlar vergisi mükellefleri hakkında da uygulanacaktır. Söz konusu düzenleme 01/01/2025 tarihinde yürürlüğe girecektir.

4)             7524 sayılı Kanunun 4’üncü maddesi ile Gelir Vergisi Kanununun 94’üncü maddesinin birinci fıkrasına ilave edilen; 19 no.lu bent ile, 6563 sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun hükümlerine göre aracı hizmet sağlayıcılarının ve elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılarının, mezkûr Kanun kapsamındaki faaliyetleri dolayısıyla hizmet sağlayıcılarına ve elektronik ticaret hizmet sağlayıcılarına yaptıkları ödemeler ve 20 no.lu bent ile Cumhurbaşkanınca belirlenen sektörler veya faaliyet konularına ilişkin mal ve hizmet alımlarına yönelik yapılan ödemeler gelir vergisi kesintisi kapsamına alınmıştır. Söz konusu düzenleme 01/01/2025 tarihinde yürürlüğe girecektir.

5)             7524 sayılı Kanunun 5’inci maddesiyle Vergi Usul Kanununun 153/A maddesinde yapılan düzenlemeler ile, sahte belge düzenlemek amacıyla mükellefiyet tesis ettirdiği tespit edilip mükellefiyeti terkin edilenlerin teminat uygulamasında değişiklikler yapılmıştır. İstenilen teminatın süresinde verilmemesi veya tamamlanmaması halinde, verilmesi veya tamamlanması gereken teminat tutarı kadar, teminatı vermeyenler veya tamamlamayanlar adına özel usulsüzlük cezası kesilmesi sağlanmıştır. Bu cezalar hakkında cezalarda indirim ve uzlaşma hükümlerinin de uygulanmaması yönünde düzenleme yapılmış olup bu yeni hükümler, Kanunun yayımı tarihi olan 02/08/2024 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

6)             213 sayılı Kanuna eklenen 274/A maddesi ile; altın, gümüş, platin ve paladyum gibi kıymetli madenlerin borsa rayici ile değerleneceği hükme bağlanmıştır. Söz konusu düzenleme Kanunun yayımı tarihi (02/08/2024) itibarıyla yürürlüğe girmiştir.

7)             213 sayılı Kanunun 344’üncü maddesine eklenen fıkra ile; vergi kanunlarına göre mükellefiyet tesis ettirilmesi gerektiği halde bu zorunluluğa uyulmaksızın vergi dairesinin bilgisi dışında ticari, zirai veya mesleki faaliyette bulunmak suretiyle vergi ziyaına sebebiyet verilmesi durumunda, kesilecek vergi ziyaı cezasının yüzde elli artırılarak uygulanmasına imkân sağlanmıştır. Söz konusu değişiklik Kanunun yayımı tarihi (02/08/2024) itibarıyla yürürlüğe girmiştir.

8)             Vergi Usul Kanununda yer alan usulsüzlük ve özel usulsüzlük ceza tutarları artırılmış ve artırımlı ceza uygulaması getirilmiştir. Söz konusu düzenlemeler Kanunun yayımı tarihi (02/08/2024) itibarıyla yürürlüğe girmiştir.

9)             Vergi aslı uzlaşma kapsamından çıkarılmış ve uzlaşma müessesesi cezalar ile sınırlandırılmıştır. Kanunun yayımı tarihi olan 02/08/2024 tarihinde yürürlüğe giren bu düzenleme ile artık vergi aslı için uzlaşma talep edilemeyecektir, ayrıca uzlaşılan vergi cezaları için halen %25 olarak uygulanan cezalarda indirim imkânı da kaldırılmıştır. Ancak, Vergi Usul Kanununa eklenen geçici 35’inci madde uyarınca; düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten önce uzlaşma talep edildiği halde henüz uzlaşma günü verilmemiş, uzlaşma günü verilmiş ancak uzlaşma görüşmesi yapılmamış ya da çeşitli nedenlerle uzlaşma günü ertelenmiş veya uzlaşma talep süresi geçmemiş olan vergi ve cezalara ilişkin olarak değişiklik öncesi hükümler uygulanacaktır.

10)          3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 13’üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine eklenen parantez içi hüküm ile gezi, eğlence, spor ve amatör balıkçılık gibi faaliyetlerde kullanılan araçlar, özel tekne ve yatlara liman ve hava meydanlarında verilen hizmetler istisna kapsamından çıkarılmıştır. Söz konusu değişiklik 01/09/2024 tarihinde yürürlüğe girecektir.

11)          KDV Kanununun 16’ncı maddesinin (1) numaralı fıkrasının (b) bendinde yapılan değişiklik ile yurt içinde teslimleri KDV istisnası kapsamında olmayan eşyaların ulusal güvenlik kuruluşlarınca ithalatı ile engellilerin kullanımına mahsus eşyalardan yurt içinde teslimleri KDV istisnası kapsamında olmayanların ithalatı, ithalat istisnası kapsamından çıkartılmıştır. Söz konusu değişiklik 01/11/2024 tarihinde yürürlüğe girecektir.

12)          KDV Kanununun 17’nci maddesinin (4) numaralı fıkrasının (c) bendinde yapılan değişiklik ile, birleşme, devir ve bölünme işlemleri dolayısıyla faaliyetini bırakan, bölünen veya infisah eden mükelleflerin bünyesinde bulunan sonraki döneme devreden KDV tutarlarının devralan mükellef tarafından indirilebilmesi zamanaşımı süreleri ile bağlı olmaksızın yapılacak vergi incelemesi şartına bağlanmıştır. Söz konusu değişiklik Kanunun yayımı tarihi (02/08/2024) itibarıyla yürürlüğe girmiştir.

13)          3065 sayılı KDV Kanununun 30’uncu maddesinin birinci fıkrasına eklenen bent ile beş takvim yılı süresince indirim yoluyla giderilemeyen katma değer vergisinin indirim hakkı kaldırılmıştır. Buna göre, indirilemeyecek katma değer vergisi, sonraki döneme devreden katma değer vergisi hesabından çıkarılarak özel bir hesaba alınacaktır. Özel hesaba alınan sonraki döneme devreden katma değer vergisi, üç yıl içinde mükellefler tarafından yapılacak talep üzerine, Vergi Usul Kanununda düzenlenen zamanaşımı süreleri ile bağlı olmaksızın talep tarihinden itibaren bir yıl içerisinde yapılacak vergi incelemesi sonucunda incelemenin tamamlandığı yıla ilişkin gelir veya kurumlar vergisinin tespitinde gider olarak dikkate alınabilecektir. Bu suretle talepte bulunulmayan katma değer vergisi gider yazılamaz. Söz konusu değişiklik 01/01/2030 tarihinde yürürlüğe girecektir.

14)          3065 sayılı Kanuna eklenen Geçici 45’inci madde ile 6/2/2023 tarihinde meydana gelen depremler nedeniyle genel hayata etkili afet bölgesi olarak kabul edilen yerlerde, genel bütçeli kamu idareleri ile yabancı devlet kurum ve kuruluşları arasında imzalanan protokol kapsamında genel bütçeli kamu idarelerine bağışlanmak üzere, konut, iş yeri, okul, öğrenci yurdu, hastane, ibadethane, kültür ve sanat merkezi, kütüphane gibi taşınmazların inşasına ilişkin yabancı devlet kurum ve kuruluşlarına 1/1/2024 tarihinden itibaren yapılan teslim ve hizmetler ile bu yerlerde genel bütçeli kamu idareleri ile yabancı devlet kurum ve kuruluşları arasında imzalanan protokol kapsamında genel bütçeli kamu idarelerine bağışlanacak konutların yabancı devlet kurum ve kuruluşlarına teslimi 31/12/2025 tarihine kadar katma değer vergisinden istisna edilmiştir. Bu kapsamda yapılan teslim ve hizmetler nedeniyle yüklenilen vergiler, vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan vergiden indirilir. İndirim yoluyla telafi edilemeyen vergiler KDV Kanununun 32 nci maddesi hükmü uyarınca istisna kapsamında işlem yapan mükellefin talebi üzerine iade edilir.

15)          7524 sayılı Kanunun 24’üncü maddesi ile 3218 sayılı Serbest Bölgeler Kanununun geçici 3’üncü maddesinin ikinci fıkrasının (a) bendinde yapılan değişiklik ile, serbest bölgelerde üretim faaliyetinde bulunan gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin münhasıran yurt dışına yaptıkları satışlardan (ihracattan) elde ettikleri kazançlara tanınan istisna uygulaması devam ederken, bu mükelleflerin yurt içine yaptıkları satışlardan elde ettikleri kazançlara tanınan istisna kaldırılmıştır. Söz konusu değişiklik 01/01/2025 tarihinden itibaren elde edilen kazançlara uygulanmak üzere Kanunun yayımı tarihinde yürürlüğe girmiştir.

16)          7524 sayılı Kanun’un 32’nci maddesi ile taşınmazlara yatırım yapan fon ve ortaklıkların 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendindeki istisnadan yararlanmaları, ticari mal niteliğinde olanlar dahil sahip oldukları taşınmazlardan elde ettikleri kazançların %50’sinin, elde edildiği hesap dönemine ilişkin kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken ayı izleyen ikinci ayın sonuna kadar ortaklarına kâr payı olarak dağıtmaları şartına bağlanmıştır. Kar dağıtımına konu kazanç sadece bahse konu taşınmazlardan elde edilen kazançlara yönelik olup, bu gelirler dışındaki kazançların dağıtım zorunluluğu bulunmamaktadır. Düzenleme ile ayrıca, kar dağıtım şartını sağlamayan ve bu nedenle istisnadan faydalanamayan yatırım fon ve ortaklıklarından kâr payı elde eden kurumların, iştirak kazançları istisnasından faydalanabilmesine imkân sağlanmıştır. Söz konusu değişiklik 01/01/2025 tarihinden itibaren elde edilen kazançlara uygulanmak üzere Kanunun yayımı tarihinde yürürlüğe girmiştir.

17)          Kurumlar Vergisi Kanununun 15 ve 30’uncu maddelerinde yapılan değişiklik ile ,  6563 sayılı Kanun kapsamında elektronik ticaret pazar yerlerinde elektronik ticaret hizmet sağlayıcılarının mal veya hizmetlerinin teminine yönelik sözleşme yapılmasına ya da sipariş verilmesine imkân sağlayan aracı hizmet sağlayıcılarının ve elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılarının, mezkur Kanun hükümlerine göre faaliyette bulunan hizmet sağlayıcılarına ve elektronik ticaret hizmet sağlayıcılarına faaliyetleri dolayısıyla yaptıkları ödemeler ve Cumhurbaşkanınca belirlenen sektörler veya faaliyet konularına ilişkin mal ve hizmet alımlarına yönelik yapılan ödemeler vergi kesintisi kapsamına alınmıştır. Söz konusu değişiklik 01/01/2025 tarihinde yürürlüğe girecektir.

18)          5520 sayılı Kanunun 32’nci maddesinde yapılan değişiklik ile 3996 sayılı Bazı Yatırım ve Hizmetlerin Yap-İşlet-Devret Modeli Çerçevesinde Yaptırılması Hakkında Kanuna göre yap-işlet-devret modeli çerçevesinde gerçekleştirilen projeler ile 6428 sayılı Sağlık Bakanlığınca Kamu Özel İş Birliği Modeli ile Tesis Yaptırılması, Yenilenmesi ve Hizmet Alınması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun hükümlerine göre kamu özel iş birliği modeli çerçevesinde yürütülen projelerde sözleşmenin tarafı olarak faaliyette bulunan şirketlerin kazançlarına uygulanacak kurumlar vergisi oranı %30 olarak belirlenmiştir. Söz konusu değişiklik 2025 yılı ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlara, özel hesap dönemine tabi olan kurumların ise 2025 takvim yılında başlayan özel hesap dönemi ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlarına uygulanmak üzere Kanunun yayımı tarihinde yürürlüğe girmiştir.

19)          5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununa eklenen 32/C maddesi ile yurt içi asgari kurumlar vergisi uygulaması ihdas edilmiştir. Buna göre, Kurumlar Vergisi Kanununun 32’nci ve 32/A maddeleri hükümleri dikkate alınarak hesaplanan kurumlar vergisi, indirim ve istisnalar düşülmeden önceki kurum kazancının %10’undan az olamaz. Yurt içi asgari kurumlar vergisi hesaplanırken kurum kazancından aşağıdaki istisna ve indirimler düşülür:

a) 5 inci maddenin birinci fıkrasının (a), (ç), (i), (j) ve (k) bentleri ile sahip oldukları taşınmazlardan elde edilen kazançlar dışında (d) bendinde sayılan istisna kazançlar,

b) 10 uncu maddenin birinci fıkrasının; (g) ve (h) bentleri kapsamındaki indirimler,

c) 16/12/1999 tarihli ve 4490 sayılı Türk Uluslararası Gemi Sicili Kanunu ile 491 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ve 6/6/1985 tarihli ve 3218 sayılı Serbest Bölgeler Kanunu kapsamında vergiden istisna edilen kazançlar,

ç) 4691 sayılı Kanun kapsamındaki kazanç istisnası ile kurumlar vergisi matrahından indirim konusu yapılabilen Ar-Ge ve tasarım indirimleri.

Hesaplanan yurt içi asgari kurumlar vergisinden, 32 nci maddenin altıncı, yedinci ve sekizinci fıkraları uyarınca indirimli oran uygulaması nedeniyle alınmayan vergi ile bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce Sanayi ve Teknoloji Bakanlığından alınmış olan teşvik belgelerindeki yatırıma katkı tutarlarının kullanılması nedeniyle 32/A maddesi hükmüne istinaden ilgili hesap döneminde alınmayan vergi indirilir ve ödenmesi gereken yurt içi asgari kurumlar vergisi belirlenir. Bu madde hükmü geçici vergi dönemleri için de uygulanır. İlk defa faaliyete başlayan kurumlar hakkında faaliyete başlanılan hesap döneminden itibaren üç hesap dönemi boyunca bu madde hükümleri uygulanmaz. Bu maddede yer alan indirim ve istisnalar düşülmeden önceki kurum kazancı ibaresi, hesap dönemi sonundaki ticari bilanço kârına kanunen kabul edilmeyen giderlerin eklenmesiyle bulunan tutarı ifade eder.

Söz konusu düzenleme 2025 yılı ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlara, özel hesap dönemine tabi olan kurumların ise 2025 takvim yılında başlayan özel hesap dönemi ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlarına uygulanmak üzere Kanunun yayımı tarihinde yürürlüğe girmiştir.

20)          7524 sayılı Kanunla Kurumlar Vergisi Kanununa eklenen kapsamlı düzenlemelerle, farklı ülke uygulamaları ile OECD nezdinde yayımlanan Model Kurallar ve Rehberler de dikkate alınmak suretiyle, dünya genelinde elde ettikleri yıllık konsolide hasılatı 750 milyon Avro karşılığı Türk Lirasını aşan çok uluslu işletmelere asgari düzeyde kurumlar vergisi uygulanmasını amaçlayan düzenlemeler yapılarak, büyük çok uluslu işletmelerin elde ettikleri kazançları üzerinden hesaplanan toplam verginin asgari kurumlar vergisi oranına (%15) eşitlenmesini amaçlayan ilave bir vergileme sistemi oluşturulmuştur. Anılan düzenlemeler kapsamında, mevcut içeriği itibarıyla dört kısımdan oluşan Kurumlar Vergisi Kanununa “Yerel ve Küresel Asgari Tamamlayıcı Kurumlar Vergisi ve Geçici Maddeler” başlıklı beşinci kısım eklenmiş ve bu Kısımda Kanun kapsamına giren çok uluslu işletmelerin mükellefi oldukları yerel ve küresel asgari tamamlayıcı kurumlar vergisinin konusuna, mükelleflerine, matrahına, vergi oranına, istisna ve muafiyetlerine ve söz konusu verginin uygulanmasına yönelik diğer hususları içeren düzenlemelere yer verilmiştir. Bu düzenleme, 2024 yılı ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlara, özel hesap dönemine tabi olan kurumların ise 2024 takvim yılında başlayan özel hesap dönemi ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlarına uygulanmak üzere, Kanunun yayım tarihinde yürürlüğe girmiştir.

21)          5597 sayılı Yurt Dışına Çıkış Harcı Hakkında Kanun ile Çeşitli Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunda yapılan değişiklik ile yurt dışına çıkış harcı 500 TL olarak belirlenmiştir. Bu düzenleme, Kanunun yayımını izleyen onuncu günde (12/08/2024) yürürlüğe girecektir. Ayrıca, bu harcın her yıl bir önceki yıla ilişkin olarak 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 298 inci maddesi hükümleri uyarınca belirlenen yeniden değerleme oranında artırılmak suretiyle uygulanacağı hükme bağlanmıştır.

Söz konusu Kanuna ulaşmak için tıklayınız.